Қауіпсіздік
Донация процедурасы – донор үшін қауіпсіз!
Қауіпсіз қан донордан басталады. Науқасқа сау адамның қаны қажет екенін ұмытпаңыз. Сіздің басқа біреуге көмектесуге деген ықыласыңыз қауіпсіз болуы керек. Донорлық қанның қауіпсіздігі донор мен қан орталығының өзара сенімге негізделген ынтымақтастығын қамтамасыз ете алады.
Қан компоненттері мен препараттарының сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын жоғары талаптар оларды өндіру мен қолданудың ерекшелігін анықтайды. Оларды алу көзі донор болып табылады. Сондықтан одан дайындалған қан компоненттерінің сапасы мен қауіпсіздігі, демек, реципиенттің денсаулығы донордың денсаулық жағдайына байланысты.
Қауіпсіз гемотрансфузияларды алудың және гемотрансмиссивті инфекциялардың берілу қаупін азайтудың бірінші кезеңі-мұқият іріктелген ерікті өтеусіз қан донорларынан, әсіресе үнемі қан тапсыратын адамдардан қан алу. Ерікті өтеусіз қан донорлары арасында гемотрансмиссивті инфекциялардың таралуы, әдетте, туыс донорлар мен ақылы донорларға қарағанда едәуір аз. Донорлардың дені сау және олардың қаны қауіпті емес екеніне көз жеткізу үшін оларды жинау мен іріктеудің тиімді процесін жүргізу өте маңызды.
Қан компоненттерінің инфекциялық және иммунологиялық қауіпсіздігі
Қан құю - бірегей қауіп төндіретін адамның өнертабысы, ең алдымен, құйылған қанның сәйкес келмеуі және донордан пациентке (реципиентке) инфекцияның берілу мүмкіндігі.
Донорлық қан мен оның компоненттерінің вирустық қауіпсіздігі мәселесі қан қызметіндегі негізгі мәселелердің бірі болып табылады. Оның шешімі пациентті вирустық инфекциялармен: АИТВ, В және С гепатиттерімен және т. б. жұқтырудан қорғауға мүмкіндік береді.
Қатаң іріктеу мен тексерулерге қарамастан, донорлардан гемотрансмиссивті (қан арқылы берілетін) инфекциялардың клиникалық-зертханалық белгілерінің болмауымен, яғни серонегативті (жасырын) кезеңде қан дайындау қаупі сақталады. Осы проблеманың маңыздылығын ескере отырып, қан құю кезінде инфекциялық аурулардың берілуін болдырмауға бағытталған іс-шаралардың біртұтас кешені әзірленді.
Қан компоненттерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін "Облыстық қан орталығы" КМК-да келесі әдістер қолданылады: карантиндеу, вирустық инактивация, лейкофильтрация.
- Плазманы карантиндеу әдісі.
Карантиндеу - бұл дайындалған гемокомпоненттерді донорды қайта тексеруге дейін белгілі бір уақыт ішінде пайдалануға тыйым сала отырып сақтау. Гемотрансмиссивті инфекциялардың жасырын кезеңінің барынша ұзақтығын ескере отырып, карантин мерзімі 4 ай болып белгіленді. Барлық плазма төмен температуралы мұздатқыш камераларда -40ºС температурада сақталады.
2009 жылдан бастап қан компоненттерін вирусинактивациялаудың жаңа технологиясы енгізілді. Қан қызметін дамыту жөніндегі іс-шараларды іске асыру шеңберінде Қан орталығына инфекциялық патогенді жүктемені азайту және қан өнімдеріндегі қалдық лейкоциттерді инактивациялау мақсатында рибофлавиннің (B2 витамині) және ультракүлгін сәуленің қасиеттерін бірегей түрде пайдаланатын патогенді факторды төмендету (PRT) технологиясы бойынша өңдеу үшін қан компоненттерін инактивациялауға арналған "Mirasol" жүйесі (АҚШ) келіп түсті. Бұл әдіс 2001 жылдан бастап әлемнің 28 елінде қолданылады.
Тромбоциттер концентратында вирустардың, бактериялардың, паразиттердің кең спектрін вирусинактивациялау үшін "Интерсепт" (АҚШ) сәулелегіші пайдаланылады. Технологияның негізі тромбоциттер концентратына амотосален қосу болып табылады, ол жасушаға еніп, ультракүлгін сәулеленудің әсерінен РНҚ мен ДНҚ-мен байланысады да олардың инфекциялық агенттердің одан әрі көбеюі тоқтайды. Адсорбция көмегімен қалдық амотосален жойылады.
3.Лейкофильтрлеу әдісі.
Лейкофильтрация немесе лейкоредукция – құйылатын қанның қауіпсіздігін арттыратын бүкіл әлемде танылған тәсіл. Оның мәні лейкоциттер арнайы сүзгі арқылы донорлық қаннан шығарылады. Ауру қоздырғыштары, әдетте, қанда еркін жүзбейді - олар оның жасушалық компоненттеріне, лейкоциттерге бекітілген немесе олардың ішінде болады, демек оларды сүзу кезінде алып тастауға болады. Сүзгі лейкоциттерді ұстап тұратын, бірақ кіші тромбоциттер мен эритроциттерді өткізетін, белгілі бір диаметрлі тесігі бар талшықты заттан тұрады. Әрине, қолданылатын әрбір лейкофильтрлеу жүйесінде сапа кепілдігі болуы керек. Реципиентке лейкоциттерден бос қан плазмасын, эритроциттік массаны немесе тромбоциттерді құю қандай да бір аурулармен жұқтыру қаупін жүздеген және мың есе азайтады. Егер АИТВ және гепатит вирустарының аз мөлшері сүзгі арқылы ене алатын болса, онда герпес вирустары, ЦМВ сияқты қоздырғыштар барлық 100% - ға сүзіледі. Мысалы, Швейцарияда пациенттерге ЦМВ-оң донорлардан лейкофильтрациядан өткен қанды құюға рұқсат етіледі.
